Báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh được xem là một trong những chủ đề mang đến nhiều kiến thức về cơ chế hoạt động của tế bào thực vật cho các em học sinh. Bằng việc vận dụng các lý thuyết khô khan trên sách vở, các em sẽ được thực hành rồi viết bảng báo cáo về những gì mình đã quan sát được cho thầy cô nhận xét.
Nếu các em cảm thấy khá khó khăn khi viết một bảng cáo thực nghiệm đầy đủ, chính xác thì bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những tip nhỏ để có thể đạt điểm tối đa, cùng nhau tìm hiểu nhé!
Khái niệm về co nguyên sinh và phản co nguyên sinh
- Co nguyên sinh là quá trình xảy ra ở tế bào của thực vật, tại đó tế bào chất bị teo nhỏ lại và tách rời thành tế bào thông qua một quá trình gọi là thẩm thấu. Có 2 loại co nguyên sinh thường thấy là co nguyên sinh lồi và co nguyên sinh lõm. Sự khác biệt giữa chúng được tính bằng bề mặt khoảng không giữa vách của tế bào và màng tế bào thực vật.
- Phản co nguyên sinh là quá trình ngược lại của co nguyên sinh, tức là hiện tượng này diễn ra khi tế bào có áp suất thẩm thấu của môi trường bên trong cao hơn môi trường bên ngoài, khiến cho nước thấm ngược vào trong tế bào thực vật.
- Sự trương nước là khi một tế bào được đặt trong môi trường mà dung dịch nhược trương sẽ được hấp thụ từ ngoài vào trong bằng quá trình nội thẩm. Điều này khiến cho lượng dung tích nước có trong tế bào cao lên, gây ra một áp lực lớn khiến cho tế bào chất ép sát vào vách tế bào.
Các bước cơ bản để làm báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh
Dưới đây là 3 bước để viết một bảng báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh hoàn chỉnh bao gồm khâu chuẩn bị vật mẫu, thái lát cho đến bước quan sát hiện tượng co và phản co nguyên sinh.
Chuẩn bị vật mẫu và quan sát tế bào gốc
- Đây là bước cơ bản trong quá trình báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh trong chương trình sinh học lớp 12. Việc quan sát tế bào lúc đầu của mẫu vật sẽ giúp bạn nhận thấy được sự thay đổi rõ rệt của khí khổng và đưa ra kết luận đúng nhất. Bạn ngâm tế bào vào trong nước cất đã chuẩn bị trước → cho đến khi nước đã thấm vào bên trong tế bào thì bạn sẽ thấy tế bào bắt đầu phình to ra (trong sinh học gọi là hiện tượng trương nước),lúc này khí khổng đã thật sự mở ra.
Tiến hành thí nghiệm co nguyên sinh
- Cho dung dịch NaCl vào trong tiêu bản, khi đó môi trường phía ngoài bắt đầu trở nên ưu trương lên → bạn quan sát thật kỹ sẽ thấy lượng nước từ tế bào đi ra ngoài → khiến cho tế bào bị mất nước → tế bào bắt đầu co rút lại → màng sinh chất tách hẳn ra khỏi tế bào gốc và làm cho khí khổng đóng lại → người ta gọi đó là hiện tượng co nguyên sinh.
Tiến hàng thí nghiệm phản co nguyên sinh
- Bước 1: Bạn lấy tiêu bản ra khỏi kính hiển vi và nhỏ vào phần rìa của lá kính một lượng nước cất vừa đủ cho thí nghiệm → sau đó dùng giấy thấm ở phía đối diện tiêu bản.
- Bước 2: Để có thể nhìn rõ quá trình co nguyên sinh của tế bào thực vật, bạn quan sát dưới kính hiển vi ở cự li x10 rồi đến x40.
- Hiện tượng quan sát được: Môi trường bên ngoài trở nên nhược trương hơn khi cho nước cất vào bên trong tiêu bản của mẫu vật. Điều này khiến cho lượng nước đi vào lại tế bào ngược lại so với thí nghiệm co nguyên sinh → tế bào lúc này bắt đầu trở lại hình dạng ban đầu → khí khổng mở.
Ý nghĩa của việc viết báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh
- Giúp các bạn học sinh nâng cao được kỹ năng thực hành và biết vận dụng lý thuyết vào trong thực nghiệm nghiên cứu.
- Rèn luyện khả năng tư duy khoa học, khả năng quan sát mẫu vật và thuần thục về việc xử lý mẫu vật nhỏ trên kính hiển vi.
- Báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh giúp các bạn hình dung được cơ chế đóng mở của khí khổng có trong tế bào thực vật. Khi đó con người hoàn toàn có thể phát triển những giống cây trồng mới, không bị ảnh hưởng khi thiên tai đến và đem lại năng suất cao, chất lượng hơn. Hơn thế nữa, báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh giúp giáo viên đánh giá được mức độ hiểu bài của học sinh đến đâu để đưa ra các phương pháp giảng dạy phù hợp.
Lời kết
Bài viết trên đã trình bày các bước cơ bản để làm báo cáo thực hành thí nghiệm co và phản co nguyên sinh. Lưu ý bạn phải thực hiện đầy đủ các bước thì mới có thể thu được kết quả như mong đợi, hãy cố gắng quan sát dưới kính hiển vi để có thể thấy được cơ chế đóng mở của khí khổng và từ đó phục vụ cho các nghiên cứu sâu hơn về thực vật.
Chúc các bạn thực hiện thành công nhé!